Trong thiết kế sân vườn, lối đi và các khu vực ngoại thất, việc chọn gạch lát không chỉ dừng lại ở yếu tố thẩm mỹ. Điều quan trọng hơn cả là khả năng đáp ứng đồng thời nhiều tiêu chí: độ bền cao, chịu lực tốt, chống trơn trượt và thích nghi với mọi điều kiện thời tiết. Trong số các giải pháp nổi bật hiện nay, kiểu lát xương cá kết hợp cùng gạch xây Gốm Việt đang ngày càng được ưa chuộng – không chỉ bởi vẻ đẹp độc đáo, mà còn bởi độ ổn định và tính ứng dụng vượt trội. Đây là lựa chọn lý tưởng giúp “làm mới” sân vườn, đồng thời nâng cao chất lượng công trình từ nền móng.
Nội dung chính
1. Lát xương cá bằng gạch xây – Điểm nhấn táo bạo trong kiến trúc ngoại thất hiện đại
Trong dòng chảy không ngừng của kiến trúc đương đại, nơi mọi chi tiết đều có thể trở thành tuyên ngôn cá tính, việc sử dụng gạch xây để lát lối đi theo kiểu xương cá (Herringbone) đang dần khẳng định vị thế như một giải pháp thiết kế khác biệt, giàu tính nghệ thuật và tư duy sáng tạo. Đây không chỉ là một xu hướng, mà là biểu hiện của một lối tư duy mới: làm mới cái cũ, dẫn dắt thị giác bằng kỹ thuật cổ điển, và tạo bản sắc không gian bằng những gì gần gũi nhất với văn hóa vật liệu.
Gạch xây – vốn quen thuộc trong tường nhà, móng nền – nay lại có một “vai trò” mới mẻ: trở thành điểm nhấn chính trong không gian sân vườn, lối đi, cảnh quan ngoài trời. Mỗi viên gạch đều toát lên vẻ mộc mạc, không tráng men, không màu nhân tạo, giữ nguyên màu sắc hoả biến tự nhiên khi nung ở lò củi già trên 1250 độ C và đôi khi còn in cả dấu tay người thợ. Chính những vẻ đẹp giản dị, thô nhám ấy lại làm nên nét độc đáo riêng, không viên nào giống viên nào, gần gũi mà đầy cảm xúc.
Khi được thi công theo kỹ thuật lát xương cá, gạch xây trở thành một yếu tố tạo hình sống động khi các đường gạch xiên chéo giao nhau theo góc 45 độ tạo nên cấu trúc thị giác dạng ziczac – gợi liên tưởng đến bộ xương cá trích, đồng thời khơi gợi cảm giác chuyển động liên tục trong không gian tĩnh. Chính sự lặp lại có quy luật này tạo nên chiều sâu và tiết tấu, khiến những lối đi vốn đơn điệu trở nên sinh động, cuốn hút hơn hẳn
Đáng chú ý, kiểu lát xương cá đã từng được ứng dụng tại Việt Nam từ nhiều thế kỷ trước – chủ yếu trong các công trình đình chùa, sân gạch nhà cổ Bắc Bộ. Dù không mang tên gọi “Herringbone” như trong kiến trúc phương Tây, nhưng về bản chất, đó là một kiểu lát mang tính kỹ thuật cao, yêu cầu sự chỉn chu trong thi công, và tạo ra mặt lát vừa bền vững vừa có tính dẫn hướng tự nhiên cho người bước đi.
Làng cổ Đường Lâm sử dụng cách lát xương cá tạo nên sự độc đáo
Điều tạo nên sự khác biệt thực sự trong cách lát xương cá bằng gạch xây không chỉ nằm ở kỹ thuật thi công, mà còn ở tư duy thẩm mỹ táo bạo: đưa một vật liệu truyền thống, vốn gắn với sự nền nã, lên thành tâm điểm thị giác – và làm điều đó bằng ngôn ngữ hình học mạnh mẽ, tinh giản nhưng đậm chất kiến trúc.
Bên cạnh cách lát xương cá độc đáo, gạch xây Gốm Việt còn có thể được thi công linh hoạt theo nhiều kiểu khác như: lát vuông góc, lát dọc – ngang, lát sole… Tùy theo diện tích, phong cách kiến trúc và nhu cầu sử dụng, mỗi kiểu lát lại mang đến một hiệu ứng thẩm mỹ riêng – từ nét mộc mạc, cổ điển đến sự tinh giản, hiện đại. Chính sự đa dạng này giúp gạch xây Gốm Việt không chỉ là một vật liệu, mà là công cụ sáng tạo linh hoạt, phản ánh cá tính và tư duy thiết kế trong từng công trình.
2. Vì sao nên chọn gạch xây Gốm Việt để lát lối đi theo kiểu xương cá?
Gạch xây Gốm Việt vốn là loại gạch truyền thống được sử dụng phổ biến trong xây tường nhà – nhờ vào độ bền cao, khả năng chịu lực tốt và độ ổn định lâu dài. Tuy nhiên, với sự sáng tạo trong thiết kế không gian hiện đại, loại gạch tưởng chừng chỉ dùng để xây dựng này nay hoàn toàn có thể “biến hóa” thành vật liệu lát lối đi, đặc biệt phù hợp với kiểu lát xương cá đang ngày càng được ưa chuộng.
Sở dĩ gạch xây Gốm Việt phù hợp với cách lát này là bởi sản phẩm được làm từ đất sét tự nhiên giàu khoáng chất, và nung trong lò bầu củi ở nhiệt độ cao trên 1200°C, tạo ra màu sắc hoả biến, giúp từng viên gạch có độ cứng chắc vượt trội, bề mặt không tráng men nhưng vẫn chống thấm tốt, bền bỉ trước nắng mưa – đặc biệt phù hợp với khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa của Việt Nam.
Khi kết hợp với kiểu lát xương cá, gạch xây Gốm Việt không chỉ đáp ứng yêu cầu về kỹ thuật mà còn tạo nên một hiệu ứng thẩm mỹ tinh tế. Với sắc đất trầm ấm, bề mặt thô mộc đặc trưng, kiểu lát xương cá giúp tôn lên nét bình dị, gần gũi mà vẫn không kém phần độc đáo, hiện đại.
Ưu điểm nổi bật của gạch xây Gốm Việt khi lát kiểu xương cá
2.1. Độ bám tốt, chống trơn trượt cao
Kết cấu xương cá giúp tăng diện tích tiếp xúc và độ ma sát, đặc biệt phù hợp cho những khu vực thường xuyên tiếp xúc với nước như sân vườn, lối đi quanh nhà. Đồng thời, bề mặt gạch xây Gốm Việt không được phủ men trơn bóng như nhiều loại gạch hiện đại, nhờ đó hạn chế tối đa tình trạng trơn trượt, đảm bảo an toàn cho người già và trẻ nhỏ.
2.2. Khả năng chịu lực và chịu thời tiết vượt trội
Được nung ở nhiệt độ cao hơn 1200°C, gạch xây Gốm Việt có khả năng chịu lực tốt, không nứt vỡ dưới tác động của xe cộ hoặc thời tiết khắc nghiệt. Dù nắng nóng hay mưa nhiều, gạch vẫn giữ được kết cấu ổn định, không bị bong tróc hay phai màu theo thời gian.
2.3. Thẩm mỹ mộc mạc nhưng hiện đại
Kiểu lát xương cá vốn đã mang trong mình vẻ đẹp kiến trúc vượt thời gian. Khi phối hợp với màu đất nung tự nhiên của gạch xây, không gian trở nên gần gũi, ấm áp nhưng cũng rất cá tính và đậm chất nghệ thuật.
2.4. Giảm hấp thụ nhiệt – Mát vào mùa hè, ấm vào mùa đông
Khả năng cách nhiệt tự nhiên của đất sét giàu khoáng chất giúp bề mặt sân lát gạch xây luôn ở trạng thái cân bằng nhiệt độ. Vào mùa hè, sân mát hơn, không bị bỏng chân; vào mùa đông, gạch không hấp hơi lạnh gây buốt – rất phù hợp với khí hậu miền Bắc.
2.5. Khả năng thoát nước nhanh, giữ nền luôn sạch ráo
Nhờ cấu trúc không men, bề mặt nhám tự nhiên và các khe ghép đặc trưng của kiểu lát xương cá, gạch xây Gốm Việt giúp nước mưa thoát nhanh, hạn chế đọng vũng. Điều này không chỉ giữ cho lối đi luôn sạch sẽ, khô ráo mà còn giảm nguy cơ rêu mốc và trơn trượt – một lợi thế lớn đối với các khu vực ngoại thất thường xuyên tiếp xúc với thời tiết.
2.6. Hạn chế rêu mốc và đổ mồ hôi
Đây là một trong những ưu điểm khiến nhiều gia chủ yêu thích gạchxây Gốm Việt. Với kết cấu thoáng khí và khả năng thẩm thấu độ ẩm vừa phải, gạch giúp hạn chế tình trạng “đổ mồ hôi” khi trời nồm ẩm – một hiện tượng thường thấy ở các vật liệu lát sân thông thường.
3. Hướng dẫn thi công lát gạch xương cá với gạch xây Gốm Việt
Kiểu lát xương cá đòi hỏi sự chính xác trong từng thao tác và một quy trình thi công bài bản để đảm bảo tính thẩm mỹ và độ bền lâu dài. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết dành cho công trình sử dụng gạch xây Gốm Việt để lát lối đi, sân vườn
3.1. Nguyên vật liệu và dụng cụ cần chuẩn bị
- Gạch xây Gốm Việt
- Vữa xi măng
- Búa cao su
- Bay răng cưa
- Giẻ sạch
- Ke gạch (nếu cần)
- Dụng cụ trộn keo, thước đo
3.2. Hướng dẫn chi tiết các bước lát gạch kiểu xương cá
Bước 1: Chuẩn bị nền
- Làm sạch mặt sân, loại bỏ bụi bẩn, dầu mỡ, tạp chất.
- Tưới ẩm nền trước khi cán vữa để tăng độ kết dính
- San phẳng nền để điều chỉnh độ dốc thoát nước (nếu cần) bằng cách cán một lớp vữa lót (xi măng + cát theo tỉ lệ phù hợp)
Bước 2: Trộn vữa lát
- Trộn hỗn hợp vữa theo tỉ lệ: 1 phần xi măng : 3 phần cát.
- Thêm nước từ từ và trộn đều đến khi đạt độ sệt vừa phải. Vữa không được quá khô (gây nứt) hoặc quá nhão (giảm độ bám dính).
Bước 3: Tiến hành lát gạch
- Xác định trục lát chính, thường bắt đầu từ một cạnh tường thẳng hoặc điểm trung tâm khu vực lát.
- Trải vữa thành từng mảng nhỏ (khoảng 1–2m²), lớp vữa dày 1,5–2cm.
- Đặt viên gạch đầu tiên nghiêng 45 độ so với trục lát.
- Viên gạch thứ hai đặt vuông góc với viên đầu tiên, tạo thành hình chữ V – mở đầu cho bố cục xương cá.
- Tiếp tục lát xen kẽ các viên gạch để hình thành các nhánh “xương”.
- Dùng búa cao su gõ nhẹ lên bề mặt từng viên để cố định chắc chắn vào lớp vữa bên dưới.
- Tỷ lệ mạch (khe gạch) lý tưởng: khoảng 1,5mm – vừa đủ để chà ron, đảm bảo tính thẩm mỹ và thoát nước tốt
- Bước 4: Kiểm tra & hoàn thiện
- Dùng dây căng hoặc thước kiểm tra để đảm bảo các hàng gạch thẳng đều.
- Căn chỉnh khoảng cách giữa các viên gạch thật đều tay. Có thể dùng ke gạch hoặc mảnh gỗ nhỏ để cố định khe trong quá trình lát.
- Sau khi lát xong, để khô tối thiểu 1–2 ngày, sau đó chà ron bằng hỗn hợp xi măng mịn hoặc bột trét chuyên dụng tùy theo màu gạch.
Lưu ý: Căn ke thật chính xác, đảm bảo các “đường xương” đều nhau. Trong thi công sân lớn, nên chia ô lát theo từng khu vực nhỏ để dễ canh chỉnh.
4. Kết luận
Lát lối đi theo kiểu xương cá bằng gạch xây Gốm Việt không chỉ là giải pháp thẩm mỹ mà còn là lựa chọn thông minh cho các không gian ngoại thất đòi hỏi độ bền cao và khả năng chống chịu tốt với thời tiết. Sự kết hợp giữa kiểu lát đầy tính nghệ thuật và vật liệu gạch truyền thống mang đến một diện mạo mới mẻ, vừa mộc mạc, gần gũi, vừa cá tính và hiện đại. Không chỉ làm đẹp cho sân vườn, lối đi, kiểu lát này còn thể hiện gu thẩm mỹ tinh tế và sự đầu tư kỹ lưỡng của gia chủ cho từng chi tiết trong ngôi nhà. Với những ưu điểm vượt trội về kỹ thuật lẫn phong cách, gạch xây Gốm Việt cùng cách lát xương cá chắc chắn sẽ là điểm nhấn ấn tượng, trường tồn với thời gian cho mọi công trình.
